Đến thời điểm hiện nay, có thể khẳng định rằng công nghệ thông tin (CNTT) đã khẳng được vị thế, vai trò của mình đối với sự phát triển chung của đời sống xã hội, là một trong các động lực quan trọng nhất của sự phát triển, cùng với một số ngành công nghệ cao khác đang làm biến đổi sâu sắc đời sống kinh tế, văn hoá, xã hội của thế giới hiện đại. Ứng dụng và phát triển CNTT đã góp phần giải phóng sức mạnh vật chất, trí tuệ và tinh thần, thúc đẩy công cuộc đổi mới, phát triển nhanh và hiện đại hoá các ngành kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân, đảm bảo an ninh, quốc phòng và tạo khả năng đi tắt đón đầu để thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Đó cũng là những điều đã được khẳng định trong Chỉ thị số 58-CT/TW ngày 17 tháng 10 năm 2000 của Ban chấp hành Trung ương Đảng “về đẩy mạnh ứng dụng và phát triển CNTT phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá”.

Đồng thời Chỉ thị 58-CT/TW nêu rõ “quản lý nhà nước trong các lĩnh vực máy tính, viễn thông và thông tin điện tử chưa thống nhất, thiếu đồng bộ”. Bây giờ để giải quyết được thực trạng này vẫn cần rất nhiều sự quan tâm, sự cố gắng của nhiều cấp nhiều ngành, bởi lĩnh CNTT có tính chất đặc thù (phần mềm, phần cứng, hệ thống mạng, cơ sở dữ liệu, an toàn bảo mật thông tin,…) không dễ nắm bắt, mặt khác sự phát triển, thay đổi không ngừng của CNTT luôn kéo theo nhiều vấn đề phức tạp khác của đời sống xã hội.

Để làm tốt công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực CNTT, Thông tư liên tịch 03/2008/TTLT-BTTTT-BNV ngày ngày 30 tháng 6 năm 2008 của Bộ Thông tin và Truyền thông và Bộ Nội vụ “Hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Thông tin và Truyền thông thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Phòng Văn hóa và Thông tin thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện”, đã tạo một bước nữa trong xây dựng hệ thống cơ quan chuyên trách để quản lý lĩnh vực này. Tuy nhiên, vấn đề cốt lõi là phải xây dựng một đội ngũ cán bộ chuyên trách CNTT đủ mạnh đảm trách nhiệm vụ này tại các cơ quan đơn vị. Đã có nhiều văn bản quy phạm pháp luật đề cập đến vai trò của cán bộ chuyên trách CNTT: Tại khoản 1 và 2 Điều 44 Luật CNTT (số 67/2006/QH11 ngày 29/6/2006) quy định: “Người hoạt động chuyên trách về ứng dụng và phát triển CNTT trong các cơ quan nhà nước được hưởng chế độ ưu đãi về điều kiện làm việc; Tiêu chuẩn ngành nghề, chức danh về CNTT do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành”. Trên cơ sở Luật CNTT, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 64/2007/NĐ-CP ngày 10/7/2007 về ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước. Trong đó có điều 24 quy định “cơ quan nhà nước có trách nhiệm bố trí đủ cán bộ chuyên trách về CNTT, phù hợp với kế hoạch ứng dụng CNTT trong cơ quan mình” đồng thời cũng “khuyến khích các cơ quan nhà nước ban hành quy định ưu đãi về thu nhập cho nhân lực CNTT trong cơ quan mình...”

Thực hiện quy định, chỉ đạo của Trung ương, nhiều địa phương trong cả nước đã ban hành các chính sách, quy định đối với công tác chuyên trách CNTT và coi đó là một nhân tố quan trọng tạo động lực thúc ứng dụng và phát triển CNTT qua đó hỗ trợ kinh tế - xã hội phát triển tại địa phương mình, tiêu biểu ngoài 3 Thành phố lớn là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, Đà nẵng, còn có rất nhiều các tỉnh thành đã làm tốt công tác này như: Vĩnh Phúc, Thừa Thiên Huế, Bình Dương, Bà Rịa Vũng Tàu, Tiền Giang, Quảng Ninh, Bắc Giang, Bắc Ninh,…

Đối với tỉnh Cao Bằng bước đầu đã có sự quan tâm chỉ đạo của lãnh đạo tỉnh đối với công tác chuyên trách CNTT, tại Thông báo số 956/TB-VP ngày 08 tháng 11 năm 2012 về kết luận của đồng chí Trần Hùng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh (Trưởng Ban chỉ đạo CNTT tỉnh) tại cuộc họp Ban chỉ đạo CNTT tỉnh Cao Bằng đã chỉ đạo Sở Nội vụ “nghiên cứu, tham mưu cho UBND tỉnh chỉ đạo các cơ quan đơn vị bố trí biên chế chuyên trách CNTT”. Để thực hiện tốt công tác này cần phải có sự nhìn nhận nghiêm túc của các cấp các ngành, cần phải biết hiện trạng công tác chuyên trách CNTT của tỉnh hoạt động ra sao? Đội ngũ cán bộ chuyên trách có số lượng là bao nhiêu? Như thế nào thì được gọi là cán bộ chuyên trách CNTT? Cơ quan nào chịu trách nhiệm theo dõi, quản lý các đối tượng này về nhân sự, về chuyên môn nghiệp vụ?

Thực tế hiện tại cán bộ chuyên trách CNTT tại các cơ quan đơn vị trong tỉnh đang được bố trí làm việc theo nhiều cách khác nhau muôn mầu, muôn vẻ tùy từng cơ quan đơn vị. Các đơn vị sở ngành cấp tỉnh, có đơn vị bố trí cán bộ CNTT tại văn phòng, có đơn vị lại bố trí cán bộ CNTT làm việc tại một trong các phòng chuyên môn, lại có đơn vị có phòng tin học cho cán bộ CNTT,… Tại các huyện, thành phố theo hướng dẫn tại Thông tư liên tịch số 03/2008/TTLT-BTTTT-BNV thì Phòng Văn hóa và Thông tin có chức năng tham mưu giúp UBND cấp huyện thực hiện quản lý nhà nước về lĩnh vực thông tin truyền thông trong đó có CNTT, tuy nhiên thực tế tại các huyện, thành phố thuộc tỉnh thì công việc của Phòng Văn hóa và Thông tin hiện nay chủ yếu thực hiện chức năng quản lý nhà nước về văn hoá, thể thao và du lịch, thiếu hoặc chưa bố chí được cán bộ chuyên trách CNTT, mặt khác cán bộ chuyên trách vận hành hệ thống CNTT tại UBND các huyện gần như chưa có, hoặc nếu có thì chủ yếu làm việc kiêm nhiệm.

Đã có văn bản quy định, hướng dẫn vậy sao thực hiện vẫn còn lúng túng, thiếu sự nhất quán đồng bộ. Có thực trạng như vậy là do Tỉnh còn thiếu các văn bản cụ thể hóa các văn bản Trung ương, để quản lý tập trung thống nhất mảng công tác này. Thiết nghĩ chúng ta cần xây dựng văn bản pháp quy của tỉnh quy định việc tuyển dụng, sắp xếp, bố trí, quản lý chuyên môn nghiệp vụ đối với cán bộ chuyên trách CNTT tại cơ quan nhà nước các cấp trên địa bàn tỉnh. Trong đó quy định rõ quy trình, điều kiện, cơ sở bố trí tuyển dụng, quy định rõ trách nhiệm của Sở Nội vụ, trách nhiệm của Sở Thông tin và Truyền thông, của UBND các huyện, thành phố trong việc tuyển dụng, sắp xếp, bố trí, quản lý chuyên môn nghiệp vụ đối với cán bộ chuyên trách CNTT tại cơ quan nhà nước các cấp trên địa bàn tỉnh, đặc biệt quy định rõ ràng cụ thể đối tượng được giao đảm nhận những công việc liên quan đến mảng CNTT của cơ quan đơn vị nói riêng, các đối tượng làm các công việc quản lý nhà nước về CNTT của ngành, của địa phương nói chung, từ đó quy định vai trò, trách nhiệm, nhiệm vụ của đội ngũ cán bộ làm công tác chuyên trách CNTT. Muốn vậy phải xác định rõ vai trò cụ thể của từng đối tượng làm việc liên quan trực tiếp hoặc giãn tiếp, tính chất công việc phải liên quan đến ứng dụng và phát triển CNTT.

Do CNTT là lĩnh vực khoa học công nghệ đặc thù, luôn có sự thay đổi không ngừng về công nghệ, nếu chỉ trông chờ vào cơ quan chuyên trách của tỉnh thì không thể quản lý tốt công tác ứng dụng và phát triển CNTT nếu không có sự hỗ trợ của lực lượng cán bộ CNTT tại chỗ của các ngành, địa phương, đơn vị. Vậy rất cần có văn bản pháp quy, quy định cụ thể về công tác chuyên trách CNTT của tỉnh để làm cơ sở xây dựng hệ thống đội ngũ chuyên trách CNTT, đáp ứng tình hình quản lý, ứng dụng và phát triển CNTT của tỉnh. Hoàn thiện cơ cấu tổ chức quản lý CNTT ở cấp huyện, thành phố, muốn vậy phải có sự chỉ đạo quyết liệt hơn của Lãnh đạo tỉnh, Ban chỉ đạo CNTT tỉnh, sự  tích cực phối hợp giữa Sở Thông tin và Truyền thông với Sở Nội vụ trong việc xác định nhu cầu, xây dựng chỉ tiêu, biên chế; quy định những đối tượng nào là cán bộ chuyên trách CNTT, công tác quản lý chuyên môn đối với đội ngũ cán bộ chuyên trách CNTT của tỉnh./.

Xuân Sơn

(Phòng Quản lý CNTT, Sở Thông tin và Truyền thông)